İçeriğe atla

2016-18 Türkiye tasfiyeleri

Vikipedi, özgür ansiklopedi
2016-18 Türkiye tasfiyeleri
AK Parti-Gülen Hareketi çatışması
Türkiye üzerinde 2016-18 Türkiye tasfiyeleri
Ankara
Ankara
İstanbul
İstanbul
2016-18 Türkiye tasfiyeleri (Türkiye)
Tarih 16 Temmuz 2016–2018
Yer Başta Ankara ve İstanbul olmak üzere ülke geneli.
Son durum Türkiye hükûmeti asker, yargı, medya ve eğitim üzerindeki denetimini sıkılaştırdı.
Yaklaşık 140.000 hakim, eğitimci, polis ve devlet memuru açığa alındı veya görevden uzaklaştırıldı ve 36.000 kişi tutuklandı.[1]
Taraflar
Türkiye Türkiye Hükûmeti
Türkiye Cumhurbaşkanı 		Gülen Hareketi
• Eğitim, medya, adalet ve askeriye alanlarında çalışan Fethullah Gülen destekçileri olduğu iddia edilen kişiler
• Yurtta Sulh Konseyi
• PKK yanlısı olduğu iddia edilen gruplar
Öne çıkan kişiler
Recep Tayyip Erdoğan
Binali Yıldırım
Hulusi Akar
Ümit Dündar
Yaşar Güler 		Fethullah Gülen
Kayıplar
Yok 15.846 gözaltı[2] (10.012 asker, 1.481 yargı üyesi)[3][4]
Gözaltılardan 8.133 tutuklu[5][6][7][8]

15 üniversite, 1.043 özel okul, 1.229 vakıf, 19 sendika, 35 sağlık kurumu, 16 televizyon kanalı, 23 radyo istasyonu, 45 gazete, 15 dergi ve 29 yayınevi kapatıldı.

2016-18 Türkiye tasfiyeleri, Türkiye hükûmetinin 15 Temmuz'daki darbe girişimi sonrasında başlatılan tasfiye silsilesi. Darbe girişimine karıştığı iddia edilen askerlerin hızlıca yakalanmasının ardından tutuklamalar, Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarını ve bunun yanı sıra devlet memurları ile özel işletmecileri de kapsayacak şekilde genişleyip büyüdü. İktidarın darbe girişiminden sorumlu tuttuğu Gülen Hareketi mensuplarının tasfiyesiyle başlayan süreç, bu hareketin hem darbe girişiminde aktif olarak yer almayan hem de girişimin farkında olmayan takipçilerini etkiledi. İlerleyen aylarda tasfiye süreci Türkiye'deki laik ve İslamcı siyasi çevreler arasındaki iktidar mücadelesini yansıtacak bir hâle geldi.[9] Darbeden sonraki ilk haftada on binlerce asker ve devlet memuru tasfiye edildi.[10] Önlenen darbenin sonraki günü olan 16 Temmuz'da 2.745 hakim hızlıca görevden uzaklaştırılarak göz altına alındı.[11][12] Bunu 100.000'den fazla yetkilinin görevden alınması, gözaltına maruz kalması veya yetkilerinin askıya alınması takip etti.[13][14][15] İlan edilen olağanüstü hâl şartları ile birlikte AK Parti, kanun hükmünde kararnameler yayımlayarak kamuda görevden almaları sürdürdü. Kasım'ın başında sayı 110.000'e ulaşırken ay sonuna doğru 125.000'i geçti.[16][17] Ocak 2017'ye gelindiğinde toplam 135.000'in üzerinde kişi ihraç edilmiş oldu, bir sonraki ay sayı hemen hemen 140.000'i buldu.[18][19]

Tasfiyeler, darbecilerle ilişkili görülen çeşitli televizyon kanalları ile gazetelerinin kapatılmasının ardından genişletilerek muhalif olarak nitelenen birçok gazetecinin tutuklanması ve Nisan 2017'den bu yana Vikipedi'nin engellenmesiyle devam etti.[20][21][22][23][24] Eylül 2016'dan beri tasfiyeler, olağanüstü hâl koşullarıyla birlikte PKK ile ilişkisi olduğu düşünülen kişileri de kapsar hâle geldi. 12.000 öğretmen ve 24 seçilmiş belediye başkanı, henüz kanıtlanmamış PKK ile ilişkili terörizm suçlamaları yüzünden görevden alındı.[25] Ancak bir süre sonra PKK ile ilişkisi olduğu düşünülerek açığa alınan öğretmenlerden 9 bin 474'ü görevine iade edildi.[26]

Darbe şüphesi kapsamında general düzeyinde gözaltına alınan 133 askerden 126'sına tutuklama kararı verilmiştir.[27] Tutuklanan veya gözaltına alınan generallerin bazıları şunlardır:

    Orgeneral

    Hava Orgeneral

    Korgeneral

    Hava Korgeneral

    • Hasan Hüseyin Demirarslan

    Tümgeneral

    • Hasan Nevzat Taşdeler

    Hava Tümgeneral

    Tümamiral

    Tuğgeneral

    Tuğamiral

    • Ömer Faruk Harmancık[48]
    • Halil İbrahim Yıldız[38]
    • Hayrettin İmren[43]
    • Namık Alper[38]
    • Nejat Atilla Demirhan[38]
    • Serdar Ahmet Gündoğdu[38]
    • Tezcan Kızılelma[43]
    • Ali Murat Dede[33]
    • Hasan Kulaç[33]
    • Oğuz Karaman[33]
    • İhsan Bakar[33]
    • Murat Şirzai[33]

Yargılamalar sonucu korgeneraller Yıldırım Güvenç, Erdal Öztürk, İbrahim Yılmaz ve İlyas Bozkurt beraat etmiş/tahliye olmuştur.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Turkey suspends 291 navy personnel over links to failed coup 17 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Reuters
  2. ^ "Erdogan back in Ankara as thousands hit by Turkey purge". guardian.ng. Guardian Newspapers. Agence France-Presse. 20 Temmuz 2016. 22 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016. 
  3. ^ "240 Turkey's regime supporters killed in failed coup attempt". kuna.net.kw (İngilizce). İstanbul: Kuwait News Agency. 19 Temmuz 2016. 4 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016. 
  4. ^ "Military says 8,651 soldiers participated in Turkey's coup attempt". Hürriyet Daily News. Ankara. 4 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016. 
  5. ^ "Turkey left reeling after failed coup". The Nubian Times. 20 Temmuz 2016. 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016. 
  6. ^ "208 people killed by coup attempters: Turkey's PM". Hürriyet Daily News. Ankara. 4 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016. 
  7. ^ "MEB'te 15 bin kişi açığa alındı, 21 bin öğretmenin lisansı iptal". NTV. 20 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2016. 
  8. ^ "Turkey says 103 generals, admirals detained after Turkey's failed coup attempt". Hürriyet Daily News. 18 Temmuz 2016. 4 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016. 
  9. ^ Metin Gurcan (12 Ekim 2016). "Power struggle erupts in Turkey's security structure". Al-Monitor. 30 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2016. 
  10. ^ "The Scale of Turkey's Purge Is Nearly Unprecedented". The New York Times. 2 Ağustos 2016. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016. 
  11. ^ Frazer, Susan; Dominique, Soguel (16 July 2016). "Turkey quashes coup; Erdogan vows 'heavy price' for plotters". Austin American-Statesman/AP. 16 July 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 July 2016. 
  12. ^ "Turkey's top judicial board HSYK orders detention of 2,745 Gülen-linked judges over coup attempt". dailysabah.com. 17 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2016. 
  13. ^ "Turks See Purge as Witch Hunt of 'Medieval' Darkness". The New York Times. 16 Eylül 2016. 5 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2016. 
  14. ^ "Turkey launches mass raids against 'Gulen-linked' businesses". ABC News. 18 Ağustos 2016. 23 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2016. 
  15. ^ Sariyuce, Isil; Dewan, Angela (20 Temmuz 2016). "Turkey declares three-month state of emergency". CNN.com. 25 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2016. 
  16. ^ "Turkey draws Western condemnation over arrest of Kurdish lawmakers". Reuters. 4 Kasım 2016. 5 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2016. 
  17. ^ NORDLAND, Rod; TIMUR, Safak (22 Kasım 2016). "15,000 More Public Workers Are Fired in Turkey Crackdown". 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2017. 
  18. ^ "Tüm kamuda 135 bin 356 kişi ihraç edildi". Milliyet. 10 Ocak 2017. 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2017. 
  19. ^ "Yeni KHK yayımlandı... İşte ihraç edilenlerin tam listesi". Akşam. 8 Şubat 2017. 7 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2017. 
  20. ^ Letsch, Constanze (31 Ekim 2016). "Turkey shuts 15 media outlets and arrests opposition editor". The Guardian. 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  21. ^ "Counting the closures: Turkey's media shutdown". Al Jazeera. 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  22. ^ Yeginsu, Ceylan (27 Temmuz 2016). "Turkey Expands Purge, Shutting Down News Media Outlets". The New York Times. 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  23. ^ Kingsley, Patrick (30 Nisan 2017). "Turkey Purges 4,000 More Officials, and Blocks Wikipedia". The New York Times. 28 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  24. ^ "Turkey blocks Wikipedia under law designed to protect national security". The Guardian. 29 Nisan 2017. 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  25. ^ Kurds become new target of Ankara’s post-coup purges, 2016 [ölü/kırık bağlantı]
  26. ^ "PKK bağlantısı iddiasıyla açığa alınan 10 bin 400 öğretmenden 9 bin 474'ü göreve iade edildi". t24.com.tr. 8 Aralık 2016. 9 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017. 
  27. ^ "Tutuklu general ve amirallerin sayısı 126'ya yükseldi". aa.com.tr. 23 Temmuz 2016. 23 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2016. 
  28. ^ "Anadolu Ajansı: 2. Ordu Komutanı Orgeneral Adem Huduti gözaltına alındı". t24.com.tr. 16 Temmuz 2016. 17 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2016. 
  29. ^ "Orgenaral Akın Öztürk gözaltına alındı". aksam.com.tr. 16 Temmuz 2016. 17 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2016. 
  30. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 17 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2022. 
  31. ^ "EDOK Komutanı Metin İyidil tutuklandı". aa.com.tr. 19 Temmuz 2016. 20 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016. 
  32. ^ "3. Kolordu Komutanı Korgeneral Erdal Öztürk gözaltına alındı". sabah.com.tr. 16 Temmuz 2016. 17 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2016. 
  33. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y "70 general ve amiral gözaltına alındı". zete.com. 17 Temmuz 2016. 17 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2016. 
  34. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2022. 
  35. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2022. 
  36. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2022. 
  37. ^ "Ak Parti Genel Başkan Yardımcısı Şaban Dişli'nin kardeşi de gözaltında!". Habertürk. 17 Temmuz 2016. 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2016. 
  38. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac "İl il darbeci askerler kim isimler tam liste (Yakalama kararı çıkan askerler)". aksam.com.tr. 17 Temmuz 2016. 17 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2016. 
  39. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "6 general tutuklandı". 17 Temmuz 2016. 17 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2016. 
  40. ^ "Abidin Paşa kefil oldu Yazgılı serbest kaldı". 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2016. 
  41. ^ a b c d "8 havacı general Sabiha Gökçen'de gözaltına alındı". evrensel.net. 17 Temmuz 2016. 17 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2016. 
  42. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022. 
  43. ^ a b c "Kocaeli'de 3 amiral ve bir albay hakkında yakalama kararı". 16 Temmuz 2016. 17 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2016. 
  44. ^ "Tuğgeneral Aydoğan Aydın serbest bırakıldı". 22 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2016. 
  45. ^ "1. Ana Jet Üs Komutanı Tuğgeneral Dursun Pak Serbest Bırakıldı". 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2016. 
  46. ^ "1. Ordu Komutanlığı Harekat Başkanı gözaltında". evrensel.net. 16 Temmuz 2016. 17 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2016. 
  47. ^ "Org. Dündar'dan flaş açıklama". sozcu.com.tr. 16 Temmuz 2016. 17 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2016. 
  48. ^ "Akıncı 4. Ana Jet Üssü Komutanı tutuklandı". aa.com.tr. 18 Temmuz 2016. 20 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=2016-18_Türkiye_tasfiyeleri&oldid=34184558" sayfasından alınmıştır